http://www.tatoli.tl/2021/03/14/dezobediensia-ba-ss-pntl-detein-abitante-233-no-husik-fali-ona/
DILI, 14 marsu 2021 (TATOLI)-Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) Munisípiu Dili, domingu ne’e, halo operasaun iha Dili laran no detein abitante na’in-233 tanba dezobediénsia ba regra serka sanitaria.
Iha serka sanitaria ne’ebé Governu aplika ba área kapitál Dili, hosi loron 09 to’o 15 marsu ne’e, tanba identifika kazu propagasaun COVID-19. Regra serka sanitaria (SS) nian bandu abitante atu la’o arbiru no tenke hakmatek iha ida-idak nia uma.
Bainhira sai karik ba interese urjénsia hanesan sosa hahán ka sosa nesesidade bázika, sosa pulsa eletrisidade no sosa ai-moruk. Maibé maioria abitante sira ne’ebé autoridade detein ne’e tanba ba halo ezersísiu no balun sai la iha razaun importante.
Komandante PNTL Munisípiu Dili, Superintendente Xefe Henrique da Costa, hateten dezde iha loron primeiru serka sanitária, PNTL halo ona avizu to’o mai sesta (13/03), atu abitante hotu labele halo ezersísiu iha fatin públiku sira inklui abitante sira ne’ebé sai hosi uma ba fatin seluk laiha nesesidade urjénsia atu hakmatek de’it iha uma kumpre ba rezolusaun Governu ninian, maibé haree abitante balun kontinua la kumpre nafatin hodi halo ezersísiu iha fatin públiku sira.Abitante hirak ne’ebé autoridade Polísia Munisípiu Dili detein ne’e kompostu hosi ema ho idade adultu no labarik mane, inklui membru PNTL ida ho membru FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL ida bainhira halo hela ezersísiu iha tuku 05 to’o tuku 06 dadeer iha área Cristo Rei, João Paulo II, Tasi-Tolu ho área tasi ibun sira balun iha kapitál Dili.
“Ohin dadeer, iha tuku 4:00 Otl, ami hahú halo operasaun ida-ne’e hodi detein abitante sira hamutuk 233 lori mai polísia,” Superintendente Xefe, Henrique da Costa hateten bainhira ko’alia ho abitante hirak ne’e iha arredores Komandu PNTL Munisípiu Dili.
Abitante sira ne’e balun eis membru Governu, membru Polísia, membru F-FDTL, asosór iha instituisaun Estadu no sidadaun baibain.
Bainhira polísia halo hotu tiha identifikasaun ba abitante sira ne’e, iha tuku 11:30 Otl, husik sira fila ba ida-idak nia uma no la halo teste swab ba sira.
Nia dehan, operasaun polísia nian ne’e la haree ba se de’it, maibé ba ema hotu tanba ne’e kumpre de’it ba lei no orden ne’ebé iha.
“Ita-boot sira ohin bele fila-fali ba uma hamutuk ho ida-idak nia família, maibé labele repete tan tanba imi-nia naran rejistu ona iha polísia tanba ne’e bainhira repete tan sei prosesa tuir lei krime dezobediénsia,’’ Superientendente Henrique da Costa afirma.
Ba abitante hirak ne’e, Polísia husu atu fahe tutan mós informasaun hanesan ba família sira hodi kumpre ba regra implementasaun serka sanitária. Nune’e, hakmatek iha ida-idak nia uma kontribui ba prevensaun propagasaun peste letál COVID-19.
Tuir observasaun Agência Tatoli nian haree katak komandu PNTL Munisípiu Dili fasilita transporte hodi transporta hikas abitante sira ne’ebé laiha transporte ba ida-idak nia hela fatin.
Abitante 21 detein iha sela
Iha parte seluk, Segundu Komandu PNTL Munisípiu Dili, Superintendente Euclides Belo, informa iha atividade operasaun, sábadu (13/03), detein abitante hamutuk na’in-21 tanba la kumpre mós regra serka sanitária.
Polísia detein abitante sira ne’e iha Jardin 5 de Maio iha Kampu Futsal no area Tasi-Tolu nian bainhira hala’o hela atividade desportu (jogu futeból) ne’ebé konsidera prátika krime dezobediénsia ne’ebé previstu iha artigu 244 iha kódigu penál.
“Daudaun iha hela detensaun durante oras 72 hodi submete ba primeiru interrogatóriu iha Tribunál,” Euclides Belo informa.
Hatán kona-ba abitante 233 ne’ebé domingu ne’e polísia detein halo identifikasaun hafoin haruka fila fali ba uma, maibé ba abitante 21 seluk ne’ebé detein sábadu lokraik submete kedas ba detensaun iha sela, Euclides Belo klarifika, daudaun sela Komandu PNTL Dili laiha espasu maibé hirak ne’ebé haruka fila-fali ba uma naran rejistu ona bainhira la kumpre nafatin sei prosesa tuir Lei.
Regra Serka Sanitaria no Konfinamentu Obrigatóriu ne’ebé Governu aplika hosi loron 09 marsu to’o loron 15 marsu 2021, maka bandu tama iha Dili no sai ba munisípiu seluk, komérsiu no loza sira ne’ebé la fa’an sasán ka servisu esensiál tenek taka, eskola no universidade tenke taka, serimónia relijioza labele hala’o, transporte públiku la bele la’o, bandu eventu sosiál, kulturál no desportivu ne’ebé halibur ema barak.
Artigu 244 kona-ba dezobediénsia
- Ema ne’ebé la halo tuir ka la halo tuir nafatin orden ka mandadu lejítimu komunikadu regulármente, ne’ebé autoridade ka funsionáriu kompetente maka fó, sei hetan pena prizaun to’o tinan-tolu (3) ka multa: a) Kuandu dispozisaun legál determina; ka b) Kuandu autoridade ka funsionáriu ne’e fó hatene ba ajente katak, nia la halo tuir orden ka mandadu ne’e karik, nia sei hetan responsabilidade kriminál.
- Iha situasaun ne’ebé dispozisaun legál kualifika faktu ida hanesan dezobediénsia kualifikada sei aplika pena prizaun tinan-ida (1) too’ tinan-haat (4).
- Dezobediénsia hasoru proibisaun konkreta ka interdisaun ne’ebé sentensa kriminál determina no mós dezobediénsia hasoru pena asesória ka medida ba seguransa ne’ebé la halakon liberdade sei fó fatin ba pena referida iha númeru ida (1).
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Cipriano Colo