CIGC-SS NOTA BA IMPRENSA 13 de Marsu 2021

CI 13 Marsu 2021

1
NOTA BA IMPRENSA
13 de Marsu 2021, 16H30
(Dr Rui Maria de Araújo, Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste,
CIGC-SS)
Ohin, loron 13 fulan Marsu 2021, hodi Centro Integrado Gestão de Crises, Sala Situação (CIGC-SS) nia
naran, hakarak hato’o ba jornalista, no ba públiku tomak, informasaun hanesan tuir mai:
I. PROGRESU ATIVIDADE PREVENSAUN & MITIGASAUN SURTU COVID-19 IHA MUNISIPIU
DILI
Husi horiseik mai ohin, husi amostra ne’ebé rekolla iha Munisipiu Dili, durante atividade
buka-tuir kontaktu-besik, iha tan kazu positivu nain 6, ho detalles hanesan tuir mai:
a) Kazu pozitivu 2, husi Aldeia Loron matan, Suku Madohi. Pozitivu hirak ne’e
kontaktu-besik ho sira nia familia uma-laran.
b) Kazu pozitivu 2, profisionál saúde ne’ebé halo formasaun Emergency Obsterics
and Neonatal Care (EMONC) iha HNGV. Sira nain rua kontaktu-besik ho
profisionál saúde ida ne’ebé mós halo formasaun hanesan iha HNGV, ne’ebé
anunsía pozitivu iha dia 10 de Marsu. Hamutuk hotu sira nain 7 ne’ebé tuir
formasaun EMONC no detetadu nu’udar kazu pozitivu.
c) Kazu pozitivu 1, rezultadu husi rastreio aleatóriu iha Aldeia Terra Santa, Suku
Madohi.
d) Kazu 1, idade tinan 1 fulan 8, deteta iha fatin izolamentu. Nia bá izolamentu
hamutuk ho nia inan, ne’ebé atravesa irregularmente fronteira.
Ho nune’e, kazu detetadu ka pozitivu iha Dili husi dia 7 de Marsu to’o ohin, hamutuk hotu
53.
Ho baze ba informasaun foun ne’ebé ekipa konjunta saúde nian rekolle,
foku/agrupamentu/cluster kazu pozitivu iha Dili, hetan revizaun hanesan tuir mai:

2

FOKU/AGRUPAMENTU/CLUSTER TOTAL
KAZU IHA 7
MARSU
2021
TOTAL
KAZU
HORISEIK
TOTAL
KAZU
OHIN
1 BTN II-Terra Santa, Suku Madohi: 2 6 7
2 Aldeia Gólgota, Madohi 0 3 3
3 Aldeia Loron matan, Suco Madohi 0 2 4
4 Aldeia 4 Setembru, Comoro 0 2 2
5 Aldeia Fomento I, Suku Comoro 0 3 3
6 Aldeia 05, Suku Fatuhada 0 3 3
7 Aldeia 20 de Setembro, Suku Bebonuk 1 2 2
8 Delta 0 1 1
9 Aldeia Frekat, Suku Bairru Pite 0 3 3
10 Ministériu Finansas 0 3 3
11 SEFOPE 0 9 9
12 Ministério Transportes e Comunicação 0 2 2
13 EMONC (Emergency Obstetrics and
Neonatal Care) training/Hospital Nacional
Guido Valadares
0 5 7
14 Formoza 0 2 2

Kazu detetadu 53 ne’e fahe ba cluster 14, namkari iha instituisaun 3, eventu 1 & Suku
6 iha Postu Administrativu D. Aleixo, no mos Postu Administrativu Vera Cruz.
Aproveita esplika mós ba populasaun katak, HNGV funsiona hanesan bai-bain. Hakarak
mós partilla ho públiku, dadus balun husi atividade HNGV horiseik iha dia 12 de Marsu
(sura husi tuku 6 dader horiseik, to’o tuku 6 dader ohin dia 13):
a) Total pasiente ne’ebé baixa: 223;
b) Total pasiente ne’ebé mai iha Banku Urjénsia: 100;
c) Total pasiente hemodiálise: 36;
d) Total operasaun urjénsia:9;
e) Total inan ne’ebé partus: 16;
f) Total ema ne’ebé liu husi rastreiu vijilánsia epidemiolójika molok tama ba
hospital laran 395 (111 pasientes, 284 visitantes). Husi sira ne’e, iha 20 pessoas
maka tenki hasai amostra tamba hatudu sintoma infesaun respiratoria aguda;
g) Horikalan deit iha 89 funsionáriu maka servisu iha hospital laran tomak.
Dala ida tan, HNGV funsiona hanesan bai-bain.

3

II. PROGRESU HUSI ATIVIDADE PREVENSAUN & MITIGASAUN SURTU COVID-19 IHA
MUNISIPIU COVALIMA.

1. Hanesan relata ona horiseik, atividade iha Suai vila, no postu administrativu sira, eseptu
Fatumea la’o normal, fali ona.
2. Kazu pozitivu 2 foun, ne’ebé anunsía iha dia 11 de Marsu, halo deit izolamentu iha
Fatumea.
3. Sentru Saúde sira iha Munisipiu Covalima, ho mós Hospitál Referénsia Suai, nafatin
hala’o atividade vigilánsia sentinel.

III. PROGRESSU ATIVIDADE PREVENSAUN & MITIGASAUN SURTU COVID-19 IHA MUNISIPIU
SIRA SELUK NO RAEOA.

1. Ekipa konjunta saúde iha Munisipiu Baucau, husi dia 10 de Marsu & 11 de Marsu foti 132
amostras, iha atividade buka-tuir kontaktu-besik husi kazu pozitivu sira iha Dili, atividade
vijilánsia sentinela, no mós atividade rastreiu aleatóriu ba ema ne’ebé bá husi Dili iha dia 8
de Marsu, molok hahú serka sanitaria iha Dili. Husi amostra hirak ne’e 92 negativu, 37 maka
sei hein rezultadu, no nain 2 maka pozitivu. Sira nain rua ne’ebé pozitivu:
(a) 1 estudante medisina ne’ebé halo estájiu iha Hospital Referénsia Eduardo Ximenes
Baucau. Kazu detetadu ida ne’e, hela iha Dili, Aldeia Monumentu Kalma, Suku Lahane
Oriental, Postu Administrativu Nain Feto. Nia pozitivu tamba kontaktu-besik ho
profisionál saúde ne’ebé anunsia iha dia 10.
(b) 1 estudante ema Baucau, estuda Instituto Ciencias Saúde. Iha Baucau hela iha Aldeia
Caibilale, Suku Caibada, Baucau Vila. Iha Dili, hela iha Aldeia Fomento 3, Suku Comoro.
Kazu pozitivu ida ne’e, sai husi Dili ba Baucau, maibé iha Dili nia hela hamutuk ho ema
ne’ebé iha kontaktu-besik ho kazu pozitivu ne’ebé antes ne’e relata tiha ona.
2. Ekipa konjunta saúde Munisipiu Baucau ohin rekolla ona 65 amostras husi kontaktu-besik ba
kazu pozitivu ne’e.
IV. DADUS JERAL:
1) Kazu foun: 8.
2) Kazu rekuperadu: 2.
3) Kazu ativu: 82.
V. ESPLIKASAUN ADISIONÁL
1. Fo’o hanoin ba populasaun katak Rezolusaun Governu Nº12/2021, 8 de Marsu kona-ba
serka sanitaria iha Munisipiu Dili, proibi ema atu tama sai husi Dili. Hotu-hotu tu’ur
hakmatek iha fatin. Autoridade ne’ebé bele autoriza ema nia movimentu maka
Brigadeiro General Aluk, Diretor Centro Integrado Gestão de Crises. Resolução Governo
ne’e mós obriga sidadaun hotu iha sidade Dili, atu halo konfinamentu domisiliáriu jeral.
Ida ne’e signifika, hela iha uma, labele sai. Sai deit wainhira presiza tamba moras, hola
hahán, ou sira ne’ebé halo servisu esensiál.

4
2. Informa mós ba públiku katak hahú ohin, dia 13 de Marsu, hamosu ona korredor
abastesimentu ba sasán atu sai husi Dili, no tama mai Dili. Pedidu autorizasaun hotu
tenki diriji ba Brigadeiru Jeneral João Miranda ‘’Aluk’’, Diretor Centro Integrado de
Gestão de Crises- Sala de Situação.
VI. APELU
Apela ba populasaun Timor-Leste tomak, atu nafatin hakmatek. Maski kazun konfirmadu
aumenta ba beibeik, no naklekar mós on aba munisipiu Baucau, husu atu tu’ur nafatin
hakmatek, atu nafatin matan-moris neon nain, lalika sé tilun ba lia-anin ka rumores,
pratíka nafatin medida sira ne’ebé ita hotu hatene ona: (a) Uza mascara; (b) fase liman
beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma; (c) evita kose liman ba matan, inus ho ibun; (d)
wainhira kumprimenta malu, lapresiza ka’er liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak
malu; (e) evita halibur malu barak; (f) hamri’ik ka tur do’ok husi ema seluk, mínimu
metru ida ho balun.
-ninin no rohanRMA

Share via
Copy link
Powered by Social Snap
COVID-19 Timor-Leste

FREE
VIEW